VPB
Als sprake is van een bepaald belang (bijvoorbeeld voor de Vennootschapsbelasting (VPB) ten minste 5% van het nominaal gestorte kapitaal als aandeelhouder) is veelal sprake van een deelneming die elders geboekt worden. Zie hiervoor de Wiki RGS en Deelneming in een vennootschap. 

IB
Voor de inkomstenbelasting (IB), denk aan een eenmanszaak of een VOF, komen we effecten tegen onder de activa bij "Winst uit onderneming" (box 1). Volgens ons ook als aanmerkelijk belang (box 2) als sprake is van een bepaald belang, zoals de hiervoor genoemde 5% aandelen. Of anders als vermogensrendement (box 3), waarbij geen inkomstenbelasting over de (verkoop)winst wordt betaald. 

Dit onderdeel heeft nu verder voornamelijk betrekking op de Vennootschap (m.b.t. Jaarrekening en VPB). 
Waar van toepassing kunnen onderstaande voorbeelden gevolgd worden voor de Inkomstenbelasting, winst uit onderneming. Verder laten we de IB (box 2 en 3) buiten beschouwing.

Effecten langlopend:

Artikel 367 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Onder de financiële vaste activa worden afzonderlijk opgenomen:
"E. overige effecten".

Effecten kortlopend:

Artikel 371 Burgerlijk Wetboek Boek 2"1. Behoren tot de vlottende activa aandelen en andere vormen van belangen in niet in de consolidatie betrokken maatschappijen als bedoeld in artikel 361 lid 4, dan worden deze afzonderlijk onder de effecten opgenomen. Vermeld wordt de gezamenlijke waarde van de overige tot de vlottende activa behorende effecten die zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt of een multilaterale handelsfaciliteit, als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht of een met een gereglementeerde markt of multilaterale handelsfaciliteit vergelijkbaar systeem uit een staat die geen lidstaat is."

"2. Omtrent de effecten wordt vermeld, in hoeverre deze niet ter vrije beschikking van de rechtspersoon staan."

Waardering
Effecten kunnen gewaardeerd worden tegen (Artikel 384 Burgerlijk Wetboek Boek 2 lid 1):

1. Kostprijs; verkrijgingsprijs of lagere reële waarde.
2. Actuele waarde; de reële waarde.

Volgens RJ (B6 101 e.v.):
Waardevermeerdering van effecten die op actuele waarde zijn gewaardeerd kunnen direct in de W&V-rekening opgenomen worden.
Er wordt dan direct een herwaarderingsreserve gevormd voor niet-beursgenoteerde effecten (Artikel 390 Burgerlijk Wetboek Boek 2).

Gerealiseerde waardeverandering, als gevolg van de gehanteerde waardering, worden verantwoord in de W&V-rekening onder de post:
"Waardeveranderingen van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten".

Periodieke opbrengsten uit hoofde van effecten, zoals dividend en rente, worden in de W&V-rekening verantwoord onder de post:
"Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten".

Beleggingsrendement
Bij effecten wordt gesproken over "Beleggingsrendement" dat kan bestaan uit zaken als ontvangen dividend op aandelen, ontvangen rente op obligaties en koerswinst of -verlies, tussentijds of bij verkoop. 

Als sprake van een bepaald belang, zoals de eerder genoemde 5% van de aandelen, wordt gesproken over ontvangen deelnemingsdividend. Zie daarvoor de Wiki RGS en Uitkering van dividend in de boekhouding en de al eerder genoemde Wiki RGS en Deelneming in een vennootschap. 

Onderstaande heeft uitsluitend betrekking op beleggingsrendement.
  

Referentie grootboekschema

Onderstaand is op een rij gezet een deel van de selectie aan rekeningen die het complete Referentie Grootboekschema kent in relatie tot "Effecten". We hebben ons beperkt tot niveau 4 (rekeningen) van RGS en niveau 5 (mutaties) achterwege gelaten. 
Boekjaar is gelijk aan kalenderjaar.

Mocht iemand een voorbeeld hebben uitgewerkt in de praktijk met het gebruik van andere rekeningen en/of van niveau 5 dan horen we dat graag en nemen we dat graag op als aanvulling op deze Wiki.

Balans
Op de balans is een onderverdeling van effecten naar kort- en langlopend.

KORTLOPEND
Effecten (kortlopend) - (BEff) is onderverdeeld naar: 

1. Aandelen;
   - BEffAanAbe (11011); Aandelen beursgenoteerd.
   - BEffAanAnb (11015); Aandelen niet beursgenoteerd.  
   
   
2. Obligaties;
   - BEffOblObb (11051); Obligaties beursgenoteerd.
   - BEffOblOnb (11055); Obligaties niet beursgenoteerd.
     
3. Overige effecten;
   - BEffOveOeb (11101); Overige effecten beursgenoteerd. 
   - BEffOveOen (11105); Overige effecten niet beursgenoteerd.
   Deze 2 rekeningen zijn ook gebruikt voor ZZP, Eenmanszaak / VOF.

RGS kent ook rekeningen voor Optierechten, Optieverplichtingen en Derivaten. Die zijn gezien de doelgroep (MKB micro en klein) achterwege gelaten.

LANGLOPEND
Financiële vaste activa > Overige effecten (langlopend) - (BFvaOve) is onderverdeeld naar:

1. BFvaOveWaa (04301); Overige effecten (langlopend).
2. BFvaOveCuw (04303); Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen.
3. BFvaOveCuh (04305); Cumulatieve herwaarderingen.

In onderstaand voorbeeld hebben we alleen gebruik gemaakt van de rekening "Overige effecten (langlopend)". Indien gewenst kan een waardevermindering of -vermeerdering apart geboekt wordt op de rekeningen "Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen" en "Cumulatieve herwaarderingen".

W&V-rekening
Op de resultatenrekening zijn de volgende RGS-codes opgenomen voor effecten:

1. Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten;
   - WOvtRofDiv (83150); Dividend effecten.
   - WOvtRofOoe (83155); Opbrengst overige effecten.
   
   
2. Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van effecten;
   - WWfaBwvWse (83613); Bijzondere waardestijgingen van effecten.
   - WWfaBwvOef (83615); Bijzondere waardeverminderingen van effecten.
   
   - WWfaBwvTwe (83619) Terugneming van bijzondere waardeverminderingen van effecten.
     
3. Kosten van beleggingen;
   -  WFbeKvbKvb (84621) Kosten van beleggingen.
     

Boekingen

We gaan hier uit van de BV (micro en klein) die rapporteert op fiscale gronslagen.  

Aankoop van effecten

Stel dat een beursgenoteerd aandeel is gekocht van 5.000 euro en 150 euro aan kosten voor de aankoop van deze belegging.

De boeking van deze aankoop luidt dan:

Dan leidt dit tot de volgende boeking:

Bovenstaande boeking kan ook via crediteuren geboekt worden.

Ontvangen van dividend

Stel dat 400 euro dividend uitgekeerd wordt aan het eind van het jaar.  

Dan leidt dit tot de volgende boeking:

Koersverlies

We gaan er vanuit dan een koersverlies direct geboekt wordt aan het einde van een boekjaar. 
Stel dat de aandelen aan het eind van een boekjaar nog 4.500 euro waard zijn (beurswaarde van dat moment). 

Dit leidt tot de volgende boeking:

Koerswinst

Stel dat een jaar later de waarde van de aandelen is gestegen tot 5.300 euro. 
In beginsel hoeft koerswinst niet direct geboekt te worden. Wel wordt dan het eerder geboekte koersverlies weer geboekt als koerswinst. 

Dit leidt tot de volgende boeking:

Verkoop van de aandelen

Stel dat de aandelen vervolgens verkocht worden tegen de beurswaarde die dan 5.400 euro bedraagt.

Dit leidt dan tot de volgende boeking: